[383] ยสฺส ยตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ สเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ สทฺธาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (สทฺธินฺทฺริยมูลกํ)

[384] (ก) ยสฺส ยตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อิตเรสํ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

[385] (ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ

ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อรูปํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ สจกฺขุกา อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ

ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ สจกฺขุกา โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (จกฺขุนฺทฺริยมูลกํ)

[386] (ก) ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เย จ ปุริสา เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ

กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ สฆานกา อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ สฆานกา โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ อฆานกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ , โน จ เตสํ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (ฆานินฺทฺริยมูลกํ)

[387] (ก) ยสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตีนํ ยา จ อิตฺถิโย รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ตาสํ อุปปชฺชนฺตีนํ ตาสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ ตาสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ยา จ อิตฺถิโย เอเตเนว ภาเวน กติจิ ภเว ทสฺเสตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตีนํ ตาสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ , โน จ ตาสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตีนํ ยา จ อิตฺถิโย อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ตาสํ อุปปชฺชนฺตีนํ ตาสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ ตาสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตีนํ ยา จ อิตฺถิโย โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ ตาสํ อุปปชฺชนฺตีนํ ตาสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ ตาสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ อิตฺถีนํ อุปปชฺชนฺตีนํ ตาสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ ตาสํ อิตฺถินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อิตฺถินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (อิตฺถินฺทฺริยมูลกํ)

[388] (ก) ยสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ ปุริสา อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ

กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ อุเปกฺขาย อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เย จ ปุริสา โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ

กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เย จ โสมนสฺเสน อุปปชฺชิตฺวา ปรินิพฺพายิสฺสนฺติ เตสํ จวนฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ น ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปุริสานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ปุริสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (ปุริสินฺทฺริยมูลกํ)

[389] (ก) ยสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จวนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ , โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ชีวิตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (ชีวิตินฺทฺริยมูลกํ)

[390] (ก) ยสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ โสมนสฺสวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

ยสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ โสมนสฺสวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (โสมนสฺสินฺทฺริยมูลกํ)

[391] ยสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อุเปกฺขาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (อุเปกฺขินฺทฺริยมูลกํ)

[392] ยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ สทฺธาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ สทฺธินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ สทฺธินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ สทฺธินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ สทฺธินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (สทฺธินฺทฺริยมูลกํ)

[393] (ก) ยสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ นิโรธสมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

[394] ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?…เป.…ฯ

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

[395] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ ปญฺจโวการํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

กามาวจรา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจรา จวนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชตีติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ รูปาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ น อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจรา จวนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ น อุปฺปชฺชติฯ